Nieznane obrazy Węgrowa

W sobotę, 25 października, w wirydarzu Centrum Dialogu Kultur w Węgrowie odbył się wernisaż wystawy zdjęć Marcina Perczyńskiego ,,Węgrów Nieoczywisty – Nieznane Obrazy Miasta”. Organizatorem spotkania było Centrum Dialogu Kultur oraz Grupa „Węgrów – Pokochaj Jego Historię”. Wydarzenie to było możliwe dzięki dofinansowaniu z programu Mazowiecka Aktywacja 2025, finansowanego ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.

„Nieznane obrazy miasta” zaprezentował pasjonat węgrowskiej historii Marcin Perczyński. Przedstawiony przez niego zbiór archiwalnych fotografii i map pokazujących Węgrów na różnych etapach jego historii to tylko cząstka tego, co posiada historyk. Wystarczyło to jednak, by zgromadzić sporą grupę mieszkańców Węgrowa zainteresowanych historią miasta i jego dawnym obliczem. 

– Głównym problemem, który mnie poruszył było to, że nasze miasto ma wielkie dziury w przedstawieniu historii – mówił podczas spotkania Marcin Perczyński. 

– Tym bardziej ubolewam, że II wojna światowa zostawiła na naszym mieście taką ogromną wyrwę, że nie znamy tego miasta z września 1939 roku. Do roku 1939 roku nie został opracowany nowoczesny plan miasta z nazwami ulic. Dowodem na to jest to, że w roku 1930 Urząd Miasta Węgrowa  zamówił w archiwum w Lublinie kopię carskiego planu z 1890 roku. Takie były realia. Jeżeli chcielibyśmy odtworzyć zniszczoną siatkę ulic w dzielnicy żydowskiej, to okazuje się, że pracujemy na zdjęciach, których nie ma, poza kilkoma. Pracujemy na śladach po trawie, która zarosła w miejscach po budynkach po likwidacji getta. Ten głód braku literografii zmotywował mnie, żeby ograbić rzeczywistość z ostatków historii i zebrać to w jedno miejsce. Zebranie materiału badawczego w jednym miejscu pozwala na dokonanie porównań, analizy, na stawianiu tez i ich obalaniu, dzięki temu możemy wytworzyć brakujące informacje. Możemy więc to wytworzyć i sprawdzić czy jest prawidłowe. Dzięki temu pojawiają się ciekawe spostrzeżenia – podkreślił.

Wśród zaprezentowanych przez historyka zbiorów znalazły się m.in. szlaki komunikacyjne dawnego Gościńca Litewskiego oraz Traktu Brzeskiego z początku XVII-XVIII i XIX wieku, mapa województwa podlaskiego z początku XIX wieku, topograficzna karta Królestwa Polskiego (zwana potocznie mapą kwatermistrzowską), XIX-wieczne szkice do mapy ukazujące młyny węgrowskie na rzece Czerwonka, Ada i Liwiec, autorska próba odtworzenia i uzupełnienia siatki węgrowskich ulic na podstawie planu miasta z 1898 roku, fotografie Węgrowa przedstawiające ulicę Bóżniczą i Plac Bóżniczy z wielką Synagogą oraz odcinek dochodzący do ulicy Kominiarskiej z 1917 roku, rekonstrukcja północnej pierzei Rynku Mariackiego w Węgrowie z września 1939 roku, skala zniszczeń Węgrowa w wyniku bombardowania i etapy rozbiórki bramy kościelnej Bazyliki Mniejszej w Węgrowie, wieloformatowe zdjęcie pochodzące z niemieckiego rozpoznania lotniczego rejonu Węgrowa po wejściu Rosjan z 1944 roku, wysokiej rozdzielczości fotografia miasta z 1959 roku oraz zdjęcia lotnicze budowy mostu na Liwcu i szpitala na Klimowiźnie z 1959 roku. 

– Bardzo istotnym dla mnie aspektem było pokazanie państwu, co może wynikać z zestawienia zdjęć. Czyli jakie wartości mogą wynikają z tego, że kilka tych samych przestrzeni możemy oglądać obok sienie w tym samym czasie i je porównywać. Możemy tu złapać historię dłoń i ją zacisnąć – podsumował historyk.

Marcin Perczyński oraz historyk sztuki i koordynator działań kulturalnych w CDK Roman Postek zaapelowali też do uczestników, by podzielili się swoimi archiwalnymi zdjęciami Węgrowa (jeśli takowe posiadają), a które mogłyby pomóc w odkrywaniu historii miasta. Na zakończenie każdy z obecnych otrzymał folder prezentujący fragmenty wystawy „Nieznane Obrazy Miasta”. Biorąc pod uwagę, że autor wystawy ma w swoim zbiorze jeszcze wiele ciekawych zdjęć i opowieści związanych z Węgrowem, i jego okolicami, pozostaje mieć nadzieję, że kolejna lekcja historii z jego udziałem to tylko kwestia czasu.Galeria będzie czynna do 25 listopada.